Bescherm jezelf op internet Voor jouw toekomst

Ben jij digitaal in balans?

Digitale media (zoals gamen, sociale media en streamen) zijn overal en worden veel gebruikt. Bijvoorbeeld om te leren, te ontspannen of om contact te hebben met vrienden. De manier waarop mensen digitale media gebruiken, verschilt enorm.

Lang stilzitten terwijl je gamet of TikTok checkt is bijvoorbeeld niet zo goed voor je. En als je digitale mediagebruik problemen oplevert op school, thuis of met je vrienden, is dat ook niet fijn. Digitale balans gaat over het zó indelen van je tijd dat je je er goed en gezond bij voelt, met én zonder digitale media. Bekijk onderstaande video om te zien hoe deze jongeren online in balans zijn.

Invloed van sociale media

We gebruiken allemaal digitale media. Digitale media zijn overal en de hele dag beschikbaar. Je gebruikt op school misschien een laptop of tablet om te leren, je smartphone voor sociale media of contact met familie of vrienden, en thuis ontspan je door te gamen of een serie te streamen.

Het is belangrijk dat je je lichamelijk, sociaal en mentaal goed voelt. Lichamelijke gezondheid gaat over of je genoeg slaapt en beweegt en niet te veel stil zit. Sociale gezondheid gaat over of je genoeg tijd hebt met anderen, maar ook genoeg tijd voor jezelf. Mentale gezondheid gaat over of je lekker in je vel zit en of je een gezonde balans tussen inspanning en ontspanning hebt. Digitale media spelen bij al deze dingen een rol.

Dus: een gezonde digitale balans is voor iedereen, overal en de hele dag belangrijk.

Voordelen

Digitale media kunnen lichamelijk, sociaal en mentaal veel voordelen voor je gezondheid hebben. Bijvoorbeeld:

1.Lichamelijk

Je kunt digitale media gebruiken om meer te bewegen, bijvoorbeeld met games die je bewegend moet doen (zoals Nintendo Switch Sports of Pokémon GO), met filmpjes van work-outs of met sport-apps. Ook kun je online informatie vinden over wat nodig is voor een goede gezondheid.

2.Sociaal

Digitale media kunnen je helpen om contact te hebben met anderen. Je kunt nieuwe mensen leren kennen, of contact hebben met vrienden die je al hebt. Je kunt samen (online) gamen, je kunt met elkaar appen, of via sociale media delen waar je mee bezig bent en reageren op wat anderen doen. Maar je kunt digitale media ook gebruiken om even een moment voor jezelf te hebben, zonder andere mensen om je heen.

3.Mentaal

Het streamen van een film of serie, het luisteren naar muziek, of het spelen van een game, kunnen ontspanning geven. Ontspanning is belangrijk voor een goede mentale gezondheid. Maar digitale media kunnen je ook helpen om je mentaal in te spannen. Zo kan je creatief zijn met digitale media en een mooie foto maken of iets in 3D bouwen. Maar je kunt ook heel veel andere nieuwe dingen leren. Bijvoorbeeld over andere landen of over je favoriete dier. Inspanning is ook belangrijk voor een goede mentale gezondheid. Het voelt goed om digitaal iets moois te maken of je digitale huiswerk goed te doen.

Nadelen

Digitale media kunnen lichamelijk, sociaal en mentaal ook nadelen voor jouw gezondheid hebben. Je kunt bijvoorbeeld te veel digitale media gebruiken waardoor je geen of weinig tijd overhoudt om andere dingen te doen die belangrijk voor je zijn. Zoals schoolwerk, sporten of afspreken met vrienden. Allemaal activiteiten die ervoor zorgen dat je je fijn voelt!

1.Lichamelijk

Als je digitale media gebruikt, zit je vaak stil. Denk hierbij aan Snapchatten op de bank, of achter je bureau zitten en op je laptop voor school werken. Lang achter elkaar (stil)zitten is niet goed voor je. Je kunt last krijgen van je spieren en je botten. En als je zit, ben je niet aan het bewegen. Bewegen is goed voor je gezondheid.

Laat op de avond digitale media gebruiken kan ook invloed hebben op je slaap. Als je bijvoorbeeld de tijd vergeet en daardoor later gaat slapen, of moeilijk in slaap komt, dan slaap je niet genoeg op een dag. En slaap is ook heel belangrijk om je goed te voelen.

2.Sociaal

Het kan zijn dat je nog maar weinig in het echt afspreekt met vrienden, omdat je te veel tijd aan digitale media besteedt. Of wanneer je hebt afgesproken met een vriend(in), jullie alleen op je telefoon kijken en nauwelijks met elkaar praten. Het kan ook andersom: digitale media kunnen ervoor zorgen dat je niet genoeg tijd voor jezelf neemt. Omdat je het gevoel hebt dat je altijd online moet zijn en op je vrienden moet reageren.

3.Mentaal

Digitale media kunnen je afleiden, bijvoorbeeld tijdens het huiswerk maken, omdat je dan berichtjes of meldingen op je telefoon krijgt. Ook kun je je eigen leven minder leuk vinden door de toffe en soms jaloersmakende foto’s die je op sociale media van anderen ziet. Dit kan ervoor zorgen dat je minder lekker in je vel zit, en dus een minder goede mentale gezondheid hebt.

Vraag?

  • Hoeveel uur per week maak je gebruik van digitale media? Zorgt je digitale mediagebruik er soms voor dat je minder tijd voor andere dingen hebt die belangrijk zijn voor je gezondheid? Hoe zou je dat willen veranderen?
  • Doe je weleens iets helemaal zonder telefoon? Hoe lang duurt dat dan? Mis je je telefoon dan?
  • Spreek je wel eens met je vrienden of familie of om jullie telefoons niet te gebruiken als jullie samen zijn? Hoe voelt dat dan?

Aan de slag

🤸Lichamelijk

Bedenk een activiteit die je mét digitale media kunt doen, maar waarbij je niet stilzit. Voer deze activiteit uit, eventueel samen met iemand anders. Denk bijvoorbeeld aan een videogame die je bewegend moet doen, een dansfilmpje dat je probeert na te doen, of een mooie foto die je buiten gaat maken.

🤝Sociaal

Stel aan een vriend of vriendin voor om een online moment om te zetten in een offline moment. Stel aan een vriend(in) voor om in plaats van jullie 51-ste Snapstreak vol te houden, een 50-dagen Snapstreak feestje te organiseren bij een van jullie thuis 🙂

🧠Mentaal

Leg je telefoon eens weg als je een film of serie gaat kijken. Dan word je er niet door afgeleid, kun je helemaal opgaan in het verhaal en lekker meeleven en ontspannen.

Meer weten?

Heb je dit dossier goed gelezen en begrepen? Doe de quiz!

Doe de test van Kidsweek: Hoe gezond ben jij online?

Doe de zelftest op digitalebalans.nl

Speel de MediaMasters ThemaMissie over gezondheid

Bronnen

Bij het schrijven van dit dossier zijn de volgende bronnen gebruikt:

Partners

Het Trimbos-instituut onderzoekt en deelt kennis over geestelijke gezondheid (GGZ), mentale veerkracht, verslaving, alcohol, roken, drugs, gamen en gokken.


Voor leraren
  • Wil je het gesprek over bovenstaande video’s ‘Wat is jouw schermtijd?’ en ‘Hoe blijf jij online in balans’ aangaan in de klas? Gebruik dan deze lesbrieven voor handige tips:
    Lesbrief: Wat is jouw schermtijd?
    Lesbrief: Hoe blijf jij online in balans?
  • Van 8 t/m 15 november 2024 is het de Week van de Mediawijsheid en gaat dit jaar over goed en gezond schermgebruik. Benieuwd naar de tips en andere materialen die je kunt gebruiken? Meer informatie
  • Het is belangrijk om jonge kinderen op een gezonde manier te leren omgaan met digitale media. Wil je op school meer aandacht besteden aan een gezonde digitale balans? Helder op School (Trimbos-instituut), hét preventieprogramma voor het onderwijs biedt een integrale aanpak om leerlingen of studenten bewust te maken van (o.a.) een gezonde digitale balans. Meer informatie
  • Werk jij in het primair onderwijs en ben je benieuwd hoe je zorgt voor meer beweging in de schooldag? Kijk op het (gratis) Bewegend Leren-platform, ontwikkeld door Mulier Instituut en Kenniscentrum Sport & Bewegen in opdracht van het ministerie van VWS. Het platform biedt je inzicht in het belang van bewegen op school en de voordelen van bewegen. Daarnaast vind je op het platform concreet aanbod van bewegend leren en beweegtussendoortjes. Meer informatie
Voor ouders
  • Van 8 t/m 15 november 2024 is het de Week van de Mediawijsheid en gaat dit jaar over goed en gezond schermgebruik. Benieuwd naar de tips ? Meer informatie
  • Welke rol spelen digitale media in jouw leven? Ga hierover samen in gesprek. Speciaal voor ouders en opvoeders en hun kinderen van 12 tot 16 jaar heeft het Trimbos-instituut het Digitale Balans kaartspel gemaakt, om samen in gesprek te gaan over het gebruik van digitale media.