Of je het nu wil of niet, iedereen die actief is op sociale media en andere online platformen heeft een online identiteit. Maar wat wordt hier nou precies mee bedoeld?

Je online identiteit is de optelsom van alle informatie die op het internet over jou te vinden is. Het gaat hier niet alleen om de foto’s die je post op Snap of Insta, maar ook de muziek die je luistert op Spotify, de filmpjes die je kijkt op TikTok en de online games die je speelt.

Iedereen heeft een eigen identiteit. Je identiteit wordt gevormd door verschillende dingen: je familie, je vrienden en je school, je uiterlijk en je kledingstijl, maar ook je hobby’s en waar je goed in bent. Dit samen vormt wie je bent en wat jou uniek maakt. Als je ouder wordt kan je identiteit veranderen. Je krijgt misschien andere interesses, je maakt nieuwe vrienden en je gaat er misschien weer anders uitzien.

Wat is online identiteit?

Wat we doen op het internet is ook onderdeel van onze identiteit. Het grote verschil is alleen dat je op het internet vaak zelf kunt bepalen wat anderen van jou te zien krijgen. Hier ben je helemaal vrij in. Je kunt jezelf dus ook heel anders voordoen dan hoe je ‘in het echt’ bent. Bijvoorbeeld door vooral mooie foto’s te plaatsen van jezelf tijdens het sporten. Je houdt waarschijnlijk ook van andere dingen naast sporten, maar anderen krijgen online het beeld van jou dat je vooral die sport belangrijk vindt.

Op sociale media krijg je verschillende hulpmiddelen om anderen te laten zien wie je bent en wat je leuk vindt. Denk bijvoorbeeld aan het kiezen van je eigen gebruikersnaam en profielfoto en het delen van foto’s en status updates.

In online games mag je vaak zelfs een eigen avatar kiezen. Je kunt zelf bepalen hoe je eruitziet, welke eigenschappen je hebt en hoe je heet. Deze avatar is ook onderdeel van jouw online identiteit.

Je kunt je online identiteit makkelijk veranderen. Zoals een wijziging in je gebruikersnaam, een nieuwe profielfoto of een aanpassing aan je avatar. Dat kan offline niet zomaar.

Wie en wat heeft er allemaal invloed op je online identiteit?

Op het internet hoef je niet de meest ‘echte’ versie van jezelf te zijn. Een foto of filmpje kun je bijvoorbeeld bewerken of opnieuw maken, zodat je grappiger overkomt of er mooier uitziet. En voordat je een berichtje verstuurt op WhatsApp kun je er even over nadenken. Misschien stuur je uiteindelijk wel helemaal niets. Jij bepaalt wat je wel en niet deelt, waar en met wie. Jouw keuzes bepalen voor een groot deel jouw online identiteit.

Maar je kunt niet alles controleren. Wat anderen over jou delen bijvoorbeeld. Of hoe ze op jou reageren. Iemand kan jou taggen in een filmpje of een foto, of een stomme reactie plaatsen bij iets dat jij hebt gedeeld. Jij hebt geen invloed op wat zij over jou schrijven en waar ze jou in taggen. Maar het heeft wel invloed op hoe jij je voelt, hoe anderen over jou denken en dus ook op jouw online identiteit.

Je online ‘vrienden’ of ‘volgers’ hebben ook op een andere manier invloed op jouw online identiteit. Wat zij wel of niet leuk vinden en waar ze op reageren kan invloed hebben op wat jij doet online. Je zal waarschijnlijk minder snel iets over jouw favoriete artiest delen als je online bij vrienden of volgers ziet dat zij die artiest stom vinden.

Ook buiten het internet zijn de meningen van anderen belangrijk voor jouw identiteit. Je wilt graag dat anderen jou leuk en aardig vinden. Daar zal je ook jouw gedrag – en misschien ook wel je uiterlijk – op aanpassen.

Je kunt daarnaast ook nieuwe vrienden maken online. Via het internet kom je heel makkelijk in contact met anderen die dezelfde interesses hebben als jij. Ben jij bijvoorbeeld fan van een bepaalde schrijver, sportheld, gerecht, dansstijl, serie of game? Dan kun je aansluiten bij een online fandom of community of socialemediakanaal dat daarop gericht is.

Voordelen

Leuk, een online identiteit. Maar wat heb je er nou eigenlijk aan? We zetten hieronder een paar voordelen op een rij:

1.Jij bepaalt

In de online wereld heb je veel controle over hoe anderen jou zien. Zo kun je zelf kiezen welke foto’s je wel en niet deelt, of welke avatar je kiest in een game. Ook kun je gericht aanpassingen doen aan je online identiteit.

2.Verschillende identiteiten

Op het internet kun je verschillende identiteiten uitproberen. Je kunt daar makkelijk wisselen van identiteit. Dit kun je gebruiken om te onderzoeken wie je (ook offline) wilt zijn.

3.Nieuwe vrienden maken

Op het internet kom je makkelijk met nieuwe mensen in contact. Zo kun je vrienden worden met mensen over de hele wereld. Je kunt anderen ontmoeten die dezelfde interesses hebben als jij of die juist erg van jou verschillen.

4. Ideeën opdoen voor jouw identiteit

Je kunt online veel mensen volgen, waaronder ook influencers, artiesten, politici, chefkoks, sporters, modemakers, kunstenaars en acteurs. Je kunt hierdoor ideeën opdoen voor jouw online én je offline identiteit. Als je fan bent van iemand, kan dit jou ook aanmoedigen om bijvoorbeeld ook de politiek in te willen later.

5.Jezelf beter leren kennen

Je online identiteit kan je helpen om jezelf beter te leren kennen: jouw persoonlijkheid, je waarden, je sterke en zwakke punten, waar jij blij van wordt. Dit kan jou helpen om je identiteit te bepalen.

Nadelen

Er zijn ook een paar dingen waar je op moet letten als je jouw online identiteit gaat ontdekken:

1.Bescherm je privacy

Jij bepaalt voor een groot deel welke informatie anderen over jou te zien krijgen online. Je bent vrij om te delen wat je wilt. Maar denk hierbij goed aan je privacy. Alles wat op het internet over jou terug te vinden is, vormt jouw online identiteit. Maar niet iedereen hoeft alles van jou te weten. Het is veiliger om geen persoonlijke gegevens (zoals bijvoorbeeld je adres) te delen.

Het delen van persoonlijke gegevens kan vervelende gevolgen hebben. Zo kan iemand jouw gegevens, zoals je naam en adres, gebruiken om te doen alsof ze jou zijn. Dat hoeft niet heel erg te zijn, maar het is wel vervelend als ze jouw gegevens gebruiken om bijvoorbeeld dingen online te kopen. Dit heet identiteitsfraude.

Let dus ook op met wíé je persoonlijke informatie deelt. Iemand kan zich bijvoorbeeld ook voordoen als iemand die jij kent, je vader bijvoorbeeld, en jou op die manier om iets vragen. Krijg je zo een berichtje, maar herken je het nummer niet? Vraag het dan eerst even na bij die persoon. Als iemand doet alsof die iemand anders is en jou zo om iets proberen te vragen heet dat catfishing.

Je hebt daarnaast ook een rol in het beschermen van de privacy van anderen. Deel niet zomaar de gegevens van iemand anders op het internet zonder dat zij daar toestemming voor hebben gegeven. Het verzamelen of delen van bijvoorbeeld iemands woonadres of telefoonnummer kan zelfs strafbaar zijn. Doxing, heet dat.

2.Verlies jezelf niet in de online wereld

Het kan heel leuk zijn om je bezig te houden met je online identiteit en online activiteiten. Maar je bent er ook veel tijd aan kwijt. Probeer erop te letten dat je hierdoor geen problemen krijgt met school, thuis of met je vrienden. Je leven offline is ook belangrijk. Ben jij digitaal in balans?

3.Het is niet altijd echt

Op het internet kun je jouw online identiteit vergelijken met die van anderen. Dat kan ervoor zorgen dat je onzeker wordt. Je kunt bijvoorbeeld het gevoel krijgen dat je er anders uit moet zien. Maar veel mensen laten online een mooier plaatje zien dan hoe het in het echt is. Zij hebben daarvoor misschien wel twintig foto’s gemaakt en daar de beste van uitgekozen. Eigenlijk tonen ze dus maar een klein stukje van hun hele identiteit.

4. Cyberpesten

Als je gebruikmaakt van sociale media en andere online platformen krijg je ook soms onaardige reacties. Omdat mensen online makkelijk anoniem kunnen blijven leidt dit soms tot pestgedrag. Denk bijvoorbeeld aan onaardige reacties achterlaten of vervelende persoonlijke berichten sturen, je profiel hacken, of jou zelfs bedreigen. Dat noemen we online pesten of cyberpesten. Deze reacties geven jou een naar gevoel. Als je hier last van hebt, praat hier dan over met iemand die je kent.

Vraag?

• Waaruit bestaat jouw online identiteit? Kies je altijd de mooiste foto uit? Of deel je gewoon alles online?
• Hoe wil jij door anderen gezien worden? Ben je in het echt ook zo? Of juist helemaal niet?

Aan de slag!

Ontdek je online identiteit! Typ je eigen naam in bij Google en kijk wat er allemaal over jou te vinden is op het internet.